در دنیای پرنوسان امروز، تنش‌های ژئوپلیتیکی به سرعت بر بازارهای مالی جهانی و منطقه‌ای اثر می‌گذارند. بحران اخیر میان اسرائیل و ایران، که در هفته‌های اخیر شاهد تشدید تحرکات نظامی، درگیری‌های موشکی، حملات پهپادی و تهدیدات متقابل بوده است، تبعات اقتصادی گسترده‌ای را به همراه داشته و نگرانی‌های زیادی را برای سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی ایجاد کرده است. این مقاله با به‌روزترین تحلیل‌ها، تاثیر این جنگ بر بازارهای بورس، ارز دیجیتال، فارکس، طلا و مسکن در ایران و جهان را مورد بررسی قرار میدهد. هدف ما ارائه دیدگاهی جامع و کاربردی برای مخاطبان سایت ” بحرتحلیل ” است که در حوزه آموزش بازارهای مالی فعالیت میکند.
بازار بورس به طور معمول نسبت به اخبار و تحولات سیاسی واکنش سریع و شدیدی نشان میدهد. در زمان جنگ یا تهدید جنگ، شاهد سقوط شاخص‌های بورسی در کشورهایی هستیم که مستقیماً درگیر بحران هستند. در ایران، افت شاخص کل بورس و افزایش فروش‌های هیجانی در نمادهای بزرگ، نشانه‌ای از تاثیر مستقیم این تنش‌ها بر بازار سرمایه است. بسیاری از سرمایهگذاران خرد در چنین شرایطی ترجیح می‌دهند از بازار خارج شده یا سرمایه خود را به بازارهای امن‌تری منتقل کنند.
پس از شدت گرفتن بحران‌های ژئوپلیتیک، بورس ایران نوسانات شدیدی را تجربه کرده است. افزایش تنش‌ها باعث خروج بخشی از سرمایه از بازارهای پرریسک مانند بورس شده است. با این حال، در برخی مقاطع، پس از مشخص شدن ابعاد کم‌اثر حملات، بازار سهام رشد قابل توجهی داشته و کانال دو میلیون واحد را پس گرفته است. این موضوع نشان میدهد که بازار در کوتاه‌مدت به شدت به اخبار واکنش نشان میدهد، اما در صورت عدم تشدید بحران، می‌تواند مسیر صعودی خود را از سر بگیرد.
یکی از واکنش‌های رایج سرمایهگذاران در زمان بحران‌های سیاسی، پناه بردن به داراییهای دیجیتال مانند بیتکوین است. ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، از نظر برخی معاملهگران به عنوان ابزار حفظ ارزش در برابر ریسک‌های سیاسی شناخته می‌شوند.
در روزهای ابتدایی تشدید جنگ اسرائیل و ایران، قیمت بیتکوین و اتریوم با جهش روبرو شد که نشان‌دهنده تقاضای بالا برای این دارایی‌ها بود. با این حال، تحلیلهای جدید نشان میدهد که روند بیتکوین برخلاف شعار «طلای دیجیتال»، در روزهای اخیر با نوسانات شدید افت کرده است. به عنوان مثال، از مرز $105,000 تا زیر $103,000 سقوط داشته است. دلیل اصلی این افت، هجوم سرمایهگذاران سنتی به طلای واقعی و دلار بوده است تا داراییهای ارز دیجیتال. تحلیلگران معروفی همچون پیتر شیف تصریح کرده‌اند که «بیتکوین عملکردی مشابه داراییهای ریسکی دارد، نه پناهگاه امن». در ایران نیز، با وجود تمایل عمومی به ارز دیجیتال برای حفظ ارزش، بسیاری از معاملهگران ایرانی نقدینگی خود را به سرعت به ارز یا طلا تبدیل کرده‌اند.
بازار فارکس نیز به شدت تحت تاثیر بحران‌های ژئوپلیتیک قرار می‌گیرد. ارزهایی مثل دلار آمریکا، ین ژاپن و فرانک سوئیس معمولاً در چنین مواقعی تقویت می‌شوند، زیرا به عنوان ارزهای امن شناخته می‌شوند. در مقابل، ارزهای کشورهای درگیر جنگ دچار کاهش ارزش می‌شوند.
ریال ایران در پی بالا گرفتن جنگ، با افت شدید مواجه شده و نرخ دلار آزاد به شدت افزایش یافته است. در روزهای اولیه تنش، قیمت دلار در ایران از مرز ۸۲ هزار تومان عبور کرد و در بازار آزاد رشد قابل توجهی داشت. این نوسانات نشان‌دهنده حساسیت بالای بازار ارز به اخبار سیاسی است.
طلا همواره به عنوان یک پناهگاه امن در زمان بحران و نااطمینانی سیاسی شناخته می‌شود.
طلای جهانی در زمان جنگ ایران و اسرائیل، وارد کانال جدیدی شده است. قیمت هر اونس طلا به حدود $3,445 تا $3,500 رسیده است که جهشی بیش از ۱٪ تنها در چند روز را نشان میدهد. افزایش تقاضا به دلیل نگرانی از جنگ، تضعیف دلار و نرخ بهره پایین فدرال رزرو از عوامل این رشد هستند. در ایران نیز، قیمت طلای داخلی (مانند ۱۸ عیار) با توجه به گرایش مردم به داراییهای امن، تقریباً ۲٪ رشد هفتگی داشته است. ارزش طلای داخلی همراستا با قیمت جهانی و همچنین تاثیر نرخ دلار افزایش یافته است. پیش‌بینی می‌شود در کوتاه‌مدت قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در ایران به ۱۰ میلیون تومان نیز برسد.
بازار مسکن نیز، هرچند با سرعت کمتری، تحت تاثیر بحران‌ها و جنگ قرار می‌گیرد.
جنگ در نقطه حیاتی ژئوپلیتیکی، تقاضای جهانی برای خانه‌های امن و مناطق کم‌ریسک را افزایش داده است. با این حال، قیمت‌ها بسته به منطقه متفاوت است. در کشورهایی مانند آمریکا و اروپا، رشد می‌تواند محدود به مناطقی باشد که سرمایهگذاران خارجی یا بافت امنیتی مورد توجه دارند.
تحلیل تکنیکال به ما اجازه میدهد تا واکنش بازار به اخبار جنگ را بهتر درک کنیم. در نمودارهای شاخص بورس تهران، ارزهای دیجیتال یا نرخ دلار، معمولاً شاهد شکسته شدن خطوط حمایتی یا مقاومتی هستیم. معامله‌گرانی که از پرایس اکشن استفاده می‌کنند، در چنین مواقعی تمرکز خود را بر کندل‌های معکوس، شکاف‌های قیمتی و حجم معاملات بالا می‌گذارند تا نقاط ورود و خروج را بهتر تشخیص دهند. در زمان بحران، تحلیل تکنیکال باید با احتیاط و همراه با تحلیل فاندامنتال و اخبار استفاده شود.
در شرایط جنگی، روانشناسی بازار نقش مهمی ایفا میکند. ترس، طمع و نااطمینانی سه عامل اصلی هستند که رفتار سرمایهگذاران را جهت‌دهی می‌کنند. بسیاری از معاملهگران حرفه‌ای، از بحران‌ها به عنوان فرصت استفاده می‌کنند، در حالی که معاملهگران آماتور اغلب دچار تصمیمات احساسی و پرریسک می‌شوند.
| بازار مالی | واکنش جهانی | وضعیت ایران | رفتار رایج معاملهگران |
| بورس | ریزش شاخص، خروج سرمایه | ریزش شاخص، فروش هیجانی، نوسانات پس از اخبار | فروش هیجانی، انتظار ریزش بیشتر، ورود مجدد در آرامش نسبی |
| ارز دیجیتال (بیتکوین) | افت به زیر $103k؛ نشانه ریسک بودن | کاهش قیمت داخلی هم‌سو با افت جهانی | نوسان‌گیری کوتاه‌مدت، تبدیل به داراییهای امن‌تر |
| بازار فارکس | افزایش ارزش دلار، افت ارزهای محلی | افت شدید ریال، افزایش نرخ دلار آزاد | تبدیل سرمایه به ارزهای امن |
| طلا و نقره | رشد تا $3,445 – $3,500؛ اوج چند ماهه | افزایش حدود ۲٪؛ طلای داخلی بالا رفت | خرید طلا در حجم بالا به عنوان پناهگاه امن |
| مسکن | افزایش تقاضا برای خانه‌های امن | گرایش به حاشیه‌نشینی و خرید حفاظتی | خرید مسکن با دید بلندمدت، جستجوی مناطق امن‌تر |
| نفت و انرژی | رشد قیمت نفت به دلیل ریسک منطقه‌ای | – | خرید در کوتاه‌مدت |
سرمایهگذاران در زمان جنگ برای موفقیت در بازارهای مالی در شرایط بحرانی، لازم است نکات زیر را در نظر بگیرند:
در مجموع، جنگ اسرائیل و ایران تأثیرات جدی و فوری بر بازارهای مالی دارد. از افت شاخص بورس تهران گرفته تا رشد ارزهای دیجیتال و نوسانات شدید در بازار فارکس، همه نشان‌دهنده حساسیت بالای بازارها به بحران‌های سیاسی هستند. برای سرمایهگذاران، درک تحلیل تکنیکال، مدیریت ریسک و دنبال کردن دقیق اخبار، کلید اصلی حفظ و افزایش سرمایه در چنین زمان‌هایی است.
۱- آیا جنگ اسرائیل و ایران باعث ریزش کلی بازارهای جهانی می‌شود؟
خیر، تاثیر جنگ بیشتر در منطقه خاورمیانه و بازارهای وابسته به آن احساس می‌شود، اما در کوتاه‌مدت می‌تواند باعث نوسانات جهانی شود.
۲- بهترین بازار برای سرمایهگذاری در شرایط جنگی کدام است؟
بازارهایی مثل طلا ، ارزهای دیجیتال معتبر (مانند بیتکوین) و ارزهای امن مانند دلار آمریکا معمولاً کمریسکتر هستند. با این حال، تحلیلهای اخیر نشان میدهد که بیتکوین در شرایط بحرانی، عملکردی مشابه داراییهای ریسکی دارد و نه پناهگاه امن.
۳- در شرایط جنگی، آیا باید از بورس ایران خارج شویم؟
بستگی به استراتژی فردی دارد، اما در شرایط جنگی، مدیریت ریسک و نقدشوندگی اهمیت بالایی دارد.
۴- چه زمانی برای ورود به بازار فارکس در شرایط بحرانی مناسب است؟
زمانی که روند مشخصتری از بحران دیده شود و سیگنالهای تحلیل تکنیکال تاییددهنده باشند.
۵- تحلیل تکنیکال در زمان جنگ چقدر قابل اعتماد است؟
در زمان بحران، تحلیل تکنیکال باید با احتیاط و همراه با تحلیل فاندامنتال و اخبار استفاده شود.
۶- آیا بیتکوین در زمان جنگ به عنوان یک پناهگاه امن عمل میکند؟
برخلاف تصور اولیه برخی معاملهگران ، روند بیتکوین در روزهای اخیر نشان داده که در زمان بحران، عملکردی مشابه داراییهای ریسکی دارد و نه پناهگاه امن. سرمایهگذاران سنتی در این شرایط بیشتر به سمت طلای واقعی و دلار متمایل شدهاند.
۷- تاثیر جنگ بر قیمت طلا در ایران و جهان چگونه بوده است؟
طلا در سطح جهانی وارد کانال جدیدی شده و هر اونس طلا به حدود $3,445 تا $3,500 رسیده است که نشان‌دهنده افزایش تقاضا به دلیل نگرانی از جنگ است. در ایران نیز، قیمت طلای داخلی (مانند ۱۸ عیار) با توجه به گرایش مردم به داراییهای امن، تقریباً ۲٪ رشد هفتگی داشته است.
